Κομματικοποίηση του αθλητισμού και ποδοσφαιροποίηση της πολιτικής

Τα κόμματα, ως οι κοινωνικοί φορείς της πολιτικής που διαχειρίζονται τα προβλήματα του λαού, θα έπρεπε πρώτα σε μια κοινωνία δημοκρατικού πολιτεύματος, να φιλτράρουν τα ζητήματα, μέσα από την καθημερινότητα, έτσι ώστε το αποτέλεσμά τους να είναι «καθαρό» για πολιτική «χρήση».

Δυστυχώς όχι μόνο δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο, αλλά αντιθέτως η ευαισθητοποίηση των κομμάτων σε σχέση με τις κοινωνικές «δράσεις ή αντιδράσεις» να μην έχει καμία συνδεσιμότητα, ως και αυτά να μη συμβαίνουν από τα δρώντα «υποκείμενά» της. Τα παραπάνω, ως γενική θεώρηση, μπορούν να έχουν έμπρακτη κοινωνική αναφορά, όταν και εφόσον τα «δείγματα» των «δράσεων ή αντιδράσεων» αποκτήσουν μέσω της «θεσμικότητάς» τους ρόλο και λόγο στα πολιτικά δρώμενα ως «μέσα» με ωφελιμότητα επιχειρηματικού χαρακτήρα.

Ετσι, οι Ελληνες πολίτες είμαστε «θεατές» μιας πολιτικής και κοινωνικής κατάστασης της οποίας η βάση, ως «δράση ή αντίδραση», έχει αναφορές και παρομοιώσεις στα ποδοσφαιρικά δρώμενα. Δηλαδή, μια κοινωνική λειτουργία αναγκαία και ωφέλιμη, ως αναφορά του ελεύθερου χρόνου των πολιτών, όπως είναι τα αθλητικά παιχνίδια, να γίνεται μέσον χρησιμοποίησης «ιδιοτελών» σκοπιμοτήτων προσώπων και συλλογικοτήτων, που ουδεμία σχέση θα έπρεπε να έχουν με τη συγκεκριμένη «δράση». Φυσικά αυτά συμβαίνουν στην Ελλάδα, αφού διαχρονικά τα κόμματα λειτουργούν ως φορείς πελατειακών εξυπηρετήσεων και όχι ως «κύτταρα» δημοκρατικής πολιτικής αναφοράς. Ειδικότερα, όταν στον κοινωνικό θεσμό του αθλητισμού διαμορφώθηκαν συνθήκες κομματικοποίησης, με αποτέλεσμα την εμπλοκή πολιτικών παραγόντων προς «αλλότριες» χρήσεις, οι οποίες ουδεμία σχέση είχαν και έχουν με την ενεργητική ή παθητική ωφελιμότητα της αθλητικής δραστηριοποίησης.

Η συνέχεια της κομματικής εμπλοκής με τον αθλητισμό ήταν η «εμπορευματοποίησή» του μέσω της επιχειρηματικής συμμετοχής, αφού κάτι τέτοιο διαμόρφωνε συνθήκες οικονομικής μεγέθυνσης του αθλητικού θεάματος.

Ως κυρίαρχο αθλητικό προϊόν εξελίχθηκε το ποδόσφαιρο αφού είχε τη διεθνή αναγνωρισιμότητα, καθώς επίσης και τη δυναμική, ως «επενδυτικό» μέσο, ικανό να προσελκύσει οικονομικούς παράγοντες χρήσιμους και για την κομματική υποστήριξη. Κάτι τέτοιο συνέβαινε ήδη σε εξελιγμένες χώρες, ώστε ήταν εύκολη η «αντιγραφή» και χρήση του στην ελληνική πραγματικότητα, αφού, ως γνωστόν, στη χώρα μας ευδοκιμεί η μεταφορά της χρήσιμης ξένης τεχνογνωσίας.

Ο,τι είχε γίνει στο ποδόσφαιρο σε Ιταλία, Αγγλία, Ισπανία κ.α. ως «επαγγελματοποίηση» μέσω της επιχειρηματικότητας και φυσικά με τις ευλογίες της διεθνούς εποπτείας της «ποδοσφαιρικής ελίτ» (FIFA και UEFA), έγινε και στην Ελλάδα με «προσαρμογή» στους ντόπιους οικονομικούς επενδυτές.

Αυτό είχε αποτέλεσμα την αλληλεξάρτηση και αλληλεπίδραση των κομμάτων με τα αθλητικά σωματεία και ειδικότερα τα ποδοσφαιρικά σε βαθμό που η εμπλοκή τους να γίνεται ανεξέλεγκτη. Κάτι τέτοιο συμβαίνει σήμερα με τα «ποδοσφαιρικά» γεγονότα τα οποία έχουν «διαμορφώσει καταστάσεις» τα αποτελέσματα των οποίων δεν μπορούν να εκτιμηθούν σε ποιο βαθμό θα επηρεάσουν την πολιτική και κομματική λειτουργία.

Δηλαδή, η «ποδοσφαιροποίηση» της πολιτικής λειτουργίας στη χώρα μας ως αποτέλεσμα της κομματικοποίησης του αθλητισμού να δρα ως ρυθμιστικός παράγοντας της «κοινωνικής συνοχής», αφού αυτό ήταν το επιχείρημα για την κυβερνητική νομοθετική παρέμβαση. Τα παραπάνω αντανακλούν την έλλειψη γνώσης και ικανοτήτων διαχείρισης των κοινωνικών λειτουργιών, όπως είναι κι ο αθλητισμός –ποδόσφαιρο–, όταν μάλιστα αθλητικοί κοινωνικοί επιστήμονες έχουν διαπιστώσει και προτείνει προς τα κόμματα και τους πολιτικούς τρόπους «θεραπείας» πολύ πριν από τη μεγιστοποίηση του προβλήματος.

Άρθρο του Παντελή Κωνσταντικάκου, καθηγητή Κοινωνιολογίας του Αθλητισμού Πανεπιστημίου Πελοποννήσου

Επιμέλεια: Γιώργος Σταματόπουλος, Εφημερίδα των Συντακτών

Δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα των Συντακτών (10.02.2020)